Perspektywy dla sprawy polskiej w opini Zygmunta Wielopolskiego
w świetle korespondencji do Henryka Lisickiego (1877-1881)

Publikacja stanowi wybór korespondencji jednego z liderów obozu konserwatywnego w Królestwie Polskim w dobie popowstaniowej, margrabiego Zygmunta Wielopolskiego z bliskim współpracownikiem, publicystą ? Henrykiem Lisickim. Materiały stanowią cenne źródło informacji, dotyczące kulisów prób wynegocjowania przez sfery arystokratyczno-ziemiańskie porozumienia z caratem, dotyczące odbudowy ?Kongresówki? (utraconej w wyniku insurekcji: 1830 i 1863). Listy margrabiego dowodzą, iż w warunkach represji nałożonych na kraj po powstaniu styczniowym, polscy politycy konserwatywni starali się w pierwszej mierze odzyskać gwarancję minimalnych praw narodowych w sferze kulturowej. Korespondencja przynosi także interesujące informacje (z uwagi na osobiste kontakty margrabiego i wymianę listów z carskimi decydentami), odnoszące się do kierunku polityki Petersburga w tzw. kwestii polskiej po upadku powstania styczniowego. Ilustruje także trudne położenie polityków polskich z uwagi na niechęć Petersburga na rewizję restrykcyjnego modelu władzy w Królestwie po 1864 r. Prezentowane materiały ukazują też mechanizmy podejmowania decyzji w państwie autokratycznym oraz cele i metody polityki wynaradawiającej Polaków w czasach zaborów.