Należności cywilnoprawne - ustalanie,pobieranie i ewidencja. Część 1
Poradnik Rachunkowości Budżetowej 3/2020

Za niewłaściwe wykonywanie obowiązków w zakresie ustalania i pobierania należności cywilnoprawnych kierownikom i pracownikom jednostek sektora finansów publicznych grozi odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

Z Poradnika można się dowiedzieć, jakie są wymogi ustalania i pobierania należności cywilnoprawnych, obowiązujące w jednostkach sektora finansów publicznych. Podane zostały podstawowe zasady ustalania należności głównych, m.in. dotyczące: miejsca spełnienia świadczenia, obliczania terminu płatności, zastrzeżenia terminu płatności na korzyść stron, spełniania świadczeń bezterminowych i częściowych oraz szczególnych reguł ustalania terminów płatności w transakcjach handlowych.

Oprócz tego osobno zostały przedstawione szczegółowe zasady pobierania należności ubocznych, takich jak:
- kary umowne,
- odsetki ustawowe,
- odsetki za zwłokę z k.c. i w transakcjach handlowych,
- rekompensaty za koszty dochodzenia należności w transakcjach handlowych.

Ponadto w zakresie pobierania należności głównych i ubocznych opisano szczegółowo zasady rozliczania dokonanych przez dłużników wpłat na poczet należności bieżących i zaległych oraz konsekwencje ich nieprzestrzegania.

Z części I Poradnika można dowiedzieć się m.in.:
- jakie czynności składają się na ustalanie i pobieranie należności,
- na czym polega specyfika regulowania długów oddawczych,
- jak liczyć terminy ustalone w dniach, tygodniach, miesiącach i latach,
- które należności pobiera się bez obowiązku ich ustalenia,
- jak wyliczać odsetki z k.c., a jak w czynnościach handlowych,
- kiedy można żądać odsetek od zaległych odsetek,
- jak policzyć rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w transakcjach handlowych,
- kiedy można żądać i jak ustalić należności z tytułu kar umownych.

Wszystkie zagadnienia zostały zilustrowane licznymi przykładami z praktyki jednostek sektora finansów publicznych (łącznie ponad 80). Dla należności pobieranych z transakcji handlowych ? oprócz rozwiązań obowiązujących od 1 stycznia 2020 r. ? zostały podane szczególne rozwiązania przejściowe, które należy stosować do obliczania rekompensat i odsetek po zmianie przepisów wprowadzonej ustawą o zatorach płatniczych.

Zamieszczono także wzory:
- uchwały w sprawie możliwości niedochodzenia należności cywilnoprawnych, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł,
- uchwały w sprawie możliwości niedochodzenia rekompensat za koszty dochodzenia należności z transakcji handlowych,
- umowy o naliczanie odsetek od odsetek (umowa o procent składany),
- pokwitowania przyjęcia świadczenia pieniężnego,
- wezwania do zapłaty.

Uzupełnieniem części I Poradnika są testy kontrolne dotyczące zasad ustalania i pobierania należności ustalonych w k.c. i ustawie o przeciwdziałaniu opóźnieniom.