W kinie panoramicznym

Ze słowackiego przełożył Michał Wirchniański

Kováčik poszukuje w życiu zwykłych ludzi niezwykłych momentów i kluczowych zwrotów. Innego narratora porwałoby w tej sytuacji gorączkowe tempo, ale Juraj potrafi zafundować czytelnikom przyjemność płynącą z obrazów plastycznych niczym w kinie panoramicznym – Pavol Rankov

Zbiór opowiadań Juraja Kováčika  zaczyna się w księgarni, gdzie on obserwuje ją. On pracuje, ona siedzi na pufie i w ręku trzyma książkę. To, że cała historia skończy się romansem jest oczywiste od pierwszego akapitu, ale w opowiadaniu “Na Zachodzie bez zmian”, jak i wszystkich w tym tomie, Kováčik uważnie i dokładnie buduje świat swoich bohaterów, powoli go rozszerzając, wprowadzając inne postaci, zaskakując czytelniczkę bądź czytelnika i kończąc całkiem konkretnie – Wojciech Szot, Zdaniem Szota

Zbiór jedenastu opowiadań o miłości i śmierci rozgrywających się w różnych czasach i różnych krajach. Ten kalejdoskop postaci i środowisk autor przedstawia z filmową wręcz plastycznością. Poszczególne obrazy są połączone w całość wyłaniającymi się stopniowo powiązaniami, prowadzącymi do zaskakujących, a czasem wręcz fatalnych skutków. Czy na pewno my sami tworzymy historię naszego życia swoimi czynami? Czy jest odwrotnie i to właśnie historie, z którymi się utożsamiamy, determinują nasze postępowanie i losy?

To zaproszenie do niezwykłej podróży po oryginalnej wyobraźni pisarza, szczególnie wyczulonej na urodę świata i ludzi. Być może dzięki doświadczeniu fotografa Kováčik może lepiej uchwycić w słowach najważniejsze rzeczy, a swoimi opisami przenieść czytelnika do świata swoich bohaterów.

„Żyjemy w świecie utkanym z histo­rii. Nigdy nie mieliśmy ich tyle, nigdy nie przeży­waliśmy ich tyle. A przecież nie istnieje podział na historie prawdziwe i sztuczne czy zmyślone. Każda historia jest zmyślona. Rzeczy się dzieją, biegną w czasie i tylko my w naszych głowach układamy je, porządkujemy, dajemy im początek i koniec. Przypi­sujemy im sens. To my określamy, co jest przyczyną, a co skutkiem, kto był tym dobrym i kto śmiał się ostatni. Snucie historii jest naszym głównym moto­rem napędowym. Nie seks, nie pieniądze, nie żądza władzy, to wszystko tylko dźwignie i zblocza, tryby przekładni historii. To tylko środki, za pomocą któ­rych produkujemy historie. A tworzymy je, sklejając skorupy historii, które wymyślił ktoś przed nami. Każda historia, która powstanie w ten sposób, cze­ka na swoje spełnienie, na moment, w którym ktoś się z nią utożsami i naprawdę ją przeżyje. Historie nie są obrazem życia, przeciwnie, to życie biegnie torem licznych historii”

O autorze:

Juraj Kováčik (1964), fotografii i księgarz. Mieszka i pracuje w Bratysławie i w Smrečanach. Książka “W kinie panoramicznym” jest jego debiutem literackim. Publikacja znalazła się w finale nagrody Anasoft Litera w 2019 roku. W roku 2011 opublikował album fotograficzny “Tatry / Tatras”, a w 2019 roku powieść “Všetky jeho svety”.