Części tej ludności już prawie [200] lat...

O monografii opracowanej przez dwojga Redaktorów śmiało można powiedzieć, iż jest to bardzo dobry, rzetelny podręcznik do historii regionalnej. [...] Imponująca jest faktografia historyczna oparta na dokumentach, ale też na własnych badaniach terenowych, prowadzonych przez autorów opracowań w rodzinach, w których pamięć historyczna jest pielęgnowana do dziś. Nie jest to zatem historia sucha, wydobywana tylko z dokumentów, ale też pamięć żyjących osób, pamięć nacechowana emocjonalnie.

Dla współczesnego młodego czytelnika ze Spiszu i Orawy szczególnie cenne są artykuły omawiające problemy związane ze stabilizacją południowej granicy Polski w okresie po I wojnie światowej. Fakty z tamtych czasów rozpatruje się w kontekście budzenia się świadomości narodowej lokalnej ludności. Edukacja regionalna w tym zakresie pozostawiała wiele do życzenia, rzetelną wiedzę zastępowały emocjonalne przekazy rodzinne, a emocje rzeczywiście były ogromne.

Kolejnym elementem monografii jest bogactwo ilustracji zdjęć dokumentów, osób i obiektów. W publikacji poświęconej dawniejszej i współczesnej historii regionu ikonografia ma wartość nieocenioną. [] To, co dzisiaj wydawałoby się banalne, w nieodległej przyszłości będzie elementem historii i stanie się jej dokumentem.

Prof. dr hab. Józef Kąś