Klasyka literatury, czyli 15 książek, które powinien przeczytać każdy!

Trudno Ci opisać, z czym kojarzy Ci się polska literatura? Nic w tym dziwnego – oniryczne teksty Schulza, groteska Gombrowicza czy dojrzała proza realizmu Prusa znacząco różnią się od siebie. Na szczęście bohaterowie wykreowani przez autorów nadal sprawiają, że serce bije trochę mocniej, a my po raz kolejny możemy poznać ich perypetie i dowiedzieć się, co ważnego mówią one i o naszym życiu i dokonywanych wyborach. Jakie klasyki książki polskiej warto poznać?

Choć Olga Tokarczuk jest współczesną autorką, to jej dzieła z powodzeniem można już zaliczyć do klasyków polskiej literatury. Laureatka Nagrody Nobla z 2018 roku sportretowała w swojej powieści historycznej realia życia Polaków w przededniu rozbiorów. Ukazała wielokulturową i wieloetniczną społeczność, zabrała czytelników zarówno do magnackich komnat, jak i chłopskich chat. Wykreowała również postać charyzmatycznego Żyda, którego hasła bardzo szybko podzieliły ludność żydowską. Twórca sekty frankistów wywołał społeczny ferment. Wyjątkowa, choć mająca ledwie dekadę książka, o której nie można nie wspomnieć w tym zestawieniu.
 

„Quo vadis” wydawano początkowo w prasie w formie odcinków, aż w 1896 roku książka doczekała się trzytomowej premiery. Wyjątkowa powieść utorowała Henrykowy Sienkiewiczowi drogę do Nagrody Nobla, którą ostatecznie otrzymał w 1905 roku. Pisarz w swojej powieści historycznej ukazał początki narodzin chrześcijaństwa oraz zmierzch imperium rzymskiego za czasów rządu cesarza Nerona. Na ich tle zilustrował również wątek miłosny rozgrywający się pomiędzy Ligią, chrześcijanką pochodzącą z barbarzyńskiego plemienia i Winicjuszem, patrycjuszem.
 

„Lalka” jest określana prozą dojrzałego realizmu. Bolesław Prus na kartach swojej książki w rewelacyjny sposób sportretował ówczesne społeczeństwo polskie, jego warstwy i problemy, z jakimi mierzyła się każda z grup, nierówności klasowe czy zmiany, jakie zachodziły w mentalności oraz światopoglądzie Polaków. Na tle miłosnej historii Stanisława Wokulskiego i Izabeli Łęckiej pokazał, jak wiele jest w stanie człowiek zrobić dla miłości i jednocześnie jak bardzo potrafi być z jej powodu zaślepiony. „Lalka” to również gorzkie podsumowanie pozytywizmu, epoki, która miała wiele zmienić w kwestiach niepodległości, a nie zmieniła właściwie nic.

Literatura zagraniczna oferuje nam wiele smakowitych pozycji, które głębiej wciskają w fotel, wzruszają i pokazują, że literatura naprawdę jest ponadczasowa. Wśród klasyków z zagranicy nie sposób nie wymienić twórczości Jane Austen, Szekspira czy Fiodora Dostojewskiego. Nie sposób również nie wspomnieć o takich tytułach jak „Wichrowe wzgórza”, „Mały Książę” czy „Rok 1984”. Po jakie książki warto sięgnąć?
 

Choć sztuki dramatyczne powinno się oglądać w teatrze, to dzieła Szekspira z powodzeniem można również czytać. Do jednej z jego najpopularniejszych sztuk należy „Hamlet”. Niezwykle wymagający dramat, który ukazuje panikę duńskiego księcia chcącego pomścić skrytobójczo zamordowanego ojca. Problem tytułowej postaci polega na tym, że mordercą jest aktualnie panujący władca. A jednak nie sama historia jest ważna, a wątki filozoficzne, uniwersalne treści wygłaszane przez Hamleta oraz nietuzinkowa poezja stworzona przez samego Szekspira. Ta sztuka to słodycz dla serca szczególnie dla osób uwielbiających wyszukane słownictwo.
 

Książka, która doczekała się kilku ekranizacji, w tym jednej z Leonardo DiCaprio, znalazła się na stworzonej przez BBC liście 100 książek, które trzeba przeczytać przed śmiercią. Ta niezwykła historia napisana przez F. Scotta Fitzgeralda została osadzona w latach 20. XX wieku. Książka opowiada historię Jaya Gatsby’ego – milionera organizującego wystawne przyjęcia w swojej rezydencji w nadziei, że zjawi się na nich miłość z przeszłości. „Wielki Gatsby” to romantyczna, a zarazem tragiczna historia, w genialny sposób pokazująca nam otoczonego ludźmi samotnego człowieka, który odkrywa, jak niewiele znaczą pieniądze i sława oraz jak w mgnieniu oka można stracić wszystko.
 

Kolejna pozycja z listy BBC jest lekturą obowiązkową wśród uczniów szkół średnich. Rosyjska powieść „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego opowiada historię Rodiona Raskolnikowa, mordercy dręczonego wyrzutami sumienia, chęcią ukrywania swojej zbrodni, a równocześnie pragnieniem otrzymania kary. Ta niezwykła powieść to fascynujące studium psychiki mordercy, które w niesamowity sposób pokazuje nam, czym jest sumienie, a także skupia się na szukaniu odpowiedzi na pytanie, czy umysły wybitne (takie jak Raskolnikow) mają prawo decydować o losie innych.
 

Powieść Michaiła Bułhakova to fascynująca i ponadczasowa opowieść o walce dobra ze złem. Książka przedstawia historię miłości pisarza nazywanego Mistrzem oraz Małgorzaty Mikołajewny, niezwykle charyzmatycznej i pięknej kobiety, świadomej swoich atutów. Wydarzenia opisywane w książce w groteskowy sposób ukazują realia życia w ponurej i pesymistycznej Rosji z lat 30. XX wieku. Autor wplótł także wątek Piłata, co stworzyło motyw powieści w powieści. Oryginalna, błyskotliwa, momentami bardzo zabawna powieść ukazująca niedorzeczności ojczyzny pisarza.
 

Mimo że dystopia Georga Orwella została opublikowana niemal 70 lat temu, jest to jedna z najbardziej aktualnych książek naszych czasów. To właśnie „Rok 1984”, w którym pojawia się postać Wielkiego Brata, stał się inspiracją do stworzenia popularnego programu „Big Brother”, który niedawno powrócił na nasze ekrany. Od roku 1984 minęło już 35 lat, a my staliśmy się społeczeństwem coraz bardziej inwigilowanym. Inspiracją dla Orwella do napisania powieści był komunizm, lecz mimo że żyjemy w systemie demokratycznym, znajdujemy się pod ciągłą obserwacją, nie tylko w Internecie, ale również na ulicach. Obowiązkowa lektura w naszych czasach. Przerażająca przestroga dla ludzi u władzy, a także pouczająca pozycja dla wszystkich uczestników życia społecznego. Kolejna książka z listy BBC do odhaczenia przed śmiercią.
 

Antoine de Saint-Exupery stworzył książkę, która wzrusza i zachwyca zarówno dzieci, jak i dorosłych. Opowieść chłopca o jego przyjaźni z Lisem i miłości do Róży, pozornie prosta i krótka zawiera w sobie wiele mądrości dotyczących najważniejszych wartości w życiu człowieka. Ukazuje, jak ważna jest przyjaźń i jaką rolę odgrywamy w życiu tych, którzy są nam bliscy. Ilustruje, że miłość to jedna z najistotniejszych spraw, a krzywdzenie innych zawsze niesie za sobą negatywne konsekwencja. Prosta, ale niezwykle głęboka historia, do której być może nieraz zechcesz powracać.
 

Powieść Aleksandra Dumasa ukazuje, jak wiele siły potrafi odnaleźć w sobie człowiek, gdy chce oddać sprawiedliwość i pogromić tych, którzy przed laty odebrali mu wolność, radość z życia i miłość. Historia opisana przez autora przedstawia młodego kapitana statku, który w wyniku śmierci swojego poprzednika przejmuje władzę. Jest pełen ambicji i wierzy w swój sukces. A jednak zazdrość innych sprawiła, że ten na lata został zamknięty w lochach i okrutnie skrzywdzony. Więzienie zabiło w nim naiwność, ale ukształtowało go jako niezwykle silnego konstruktora planu, który odda sprawiedliwość zarówno wrogom, jak i przyjaciołom, zgodnie z ich zasługami.
 

„Przeminęło z wiatrem” to kolejna ponadczasowa powieść, która doczekała się swoich filmowych adaptacji. Margaret Michell wykreowała postać niezwykle charyzmatycznej i wykraczającej feministycznymi poglądami poza swoją epokę kobiety, która z rozpieszczonej córki plantatora bawełny zamieniła się w silną i dojrzałą kobietę. W życiu młodziutkiej Scarlett najważniejsi byli mężczyźni i atencja, jaką ci obdarzali dziewczynę. Z czasem Scarlett wyszła za mąż, ale szybko owdowiała. Każde jej kolejne małżeństwo było porażką. Wszystko zmieniła wojna secesyjna, w trakcie której kobieta zrozumiała, co w życiu jest naprawdę ważne. Niczym lwica walczyła o swój rodzinny majątek, troszczyła się o innych i zaczęła zabiegać o to, by odnowić miłość z jedynym mężczyzną, którego naprawdę kochała.
 

Emily Bronte zabrała nas w podróż do przełomu XVIII i XIX wieku, pośród ponure wichrowe wzgórza i świat, który wydaje się zamierać i zwalniać tempo. Autorka wykreowała postaci Catherine i Heathcliffa, których połączyło zakazane, ale bardzo płomienne uczucie. Niestety społeczne konwenanse sprawiły, że ukochani nigdy nie zostali parą, a pałająca pomiędzy nimi rozpacz przerodziła się w nienawiść. Ta książka to opowieść o namiętności, dramatach rodzeństwa oraz miłości, która trwa pomimo upływu dziesięcioleci. „Wichrowe wzgórza” to jedna z tych historii miłosnych, przy których płaczą nawet najmniej wrażliwi.
 

Jane Austen opisała codzienne perypetie angielskiego ziemiaństwa z przełomu XVIII i XIX wieku. W książce poznajemy pięć sióstr, które powoli powinny myśleć o zamążpójściu. I choć w okolicy nie ma zbyt wielu ciekawych kawalerów, to szansa pojawia się w chwili, gdy niedaleko rodziny Bennetów wprowadza się młody i zamożny mężczyzna. Szansa na poznanie się pojawia się na publicznym balu, na który młodzieniec przychodzi razem z dwiema siostrami i przyjacielem. Pozornie proste historie bohaterów ukazują, z jak wieloma trudnościami borykały się zakochane w sobie osoby, jak bezlitosne były konwenanse i jak trudno było znaleźć prawdziwą miłość.
 

Jedna z najbardziej uniwersalnych powieści na świecie została wydana już po śmierci Kafki i to na dodatek bez jego zgody. Świat literacki zawdzięcza więc wiele Maksowi Brodowi, przyjacielowi autora i wykonawcy jego testamentu, który zdecydował się postąpić wbrew woli Kafki i wydać jego największe dzieło. Bohaterem tej ponadczasowej historii jest Józef K., który zostaje pewnego dnia aresztowany i sądzony, choć nie ma pojęcia za co. „Proces” w niesamowity sposób ukazuje bezskuteczną walkę bohatera z absurdami systemu i biurokracji, z którymi każdy z nas – w mniejszym lub większym stopniu – zmaga się na co dzień.
 

Wybitna powieść Oscara Wilde’a, irlandzkiego poety, dramaturga i prozaika jest szczególnie aktualna w naszych czasach, w których kult piękna i młodości jest obecny jak nigdy dotąd. Bohater powieści jest w stanie oddać wszystko za piękne ciało, nie zważając na to, jaką cenę będzie musiał zapłacić. „Portret Doriana Graya” to wnikliwe studium samozagłady i hedonizmu, które powinno stać się obowiązkową lekturą w szkole średniej. To właśnie z tej publikacji pochodzą najczęściej cytowane słowa Wilde’a, takie jak „Książki, które świat nazywa niemoralnymi, to są właśnie te, które światu wykazują jego własną hańbę” czy „Jedyną rzeczą gorszą od tego, że o nas mówią, jest to, że o nas nie mówią”.