Książki z motywem LGBTQ+

Czerwiec to miesiąc, kiedy w mediach pojawia się więcej treści związanych z LGBT. I jest ku temu powód. Właśnie na półmetek roku przypada Pride Month, czyli Miesiąc Dumy. To czas celebrowania równości i święto bycia sobą niezależnie od tego, w jaki sposób się określamy albo jak wyglądają nasze miłosne wybory. Jest to również okazja do zwiększania świadomości praw osób LGBTQ+. Podczas gdy jeszcze nawet kilka lat temu tęczowa flaga budziła skrajne emocje, to dzisiaj coraz więcej osób wspiera społeczność LGBTQ+ i z dumą towarzyszy swoim najbliższym podczas corocznej tęczowej Parady Równości. Co więcej, dziś spotykamy się nie tylko z drobnymi elementami z motywami tęczy obecnymi na ulicach czy w sklepach. Chociażby na polskim rynku książki pojawia się coraz więcej publikacji z reprezentacją osób LGBTQ+. To nie tylko powieści dla młodzieży, romanse Young Adult, ale również zbiory opowiadań, historie dla dorosłych czytelników, reportaże, naukowe publikacje czy tytuły z gatunku fantastyki.
 

Jakie książki o LGBTQ+ warto przeczytać?

Książki z motywem LGBT to stale wzbogacający się o nowe tytuły gatunek literacki, w którym znajdziemy odniesienia do tematyki orientacji seksualnej, gender czy queer. Szukając informacji o tym gatunku, można również spotkać się z określeniami literatura gejowska i lesbijska. Chociaż dzisiaj poruszane tematy w tym nurcie literatury bliższe są coraz częściej używanemu terminowi LGBTQIA+, ponieważ autorzy piszą nie tylko o homoseksualności, ale również o biseksualności, transpłciowości, aseksualności oraz niebinarności.

Co ciekawe, motyw LGBT w książkach wcale nie należy do „wynalazków” XXI wieku. Po raz pierwszy pojawił się w mitologii starożytnego Egiptu, starożytnych Sumerów oraz antycznej Grecji. Wątki dotyczące LGBT zawarte są również w poezji, komediach starożytnych Greków, a nawet dziełach Platona. Tak naprawdę historycznemu zarysowi literatury LGBT trzeba by było poświęcić osobny artykuł, i to nie całkiem krótki, dlatego teraz jednak szybko przeniesiemy się do obecnych czasów.

A jakie tendencje obserwujemy dziś na polskim rynku wydawniczym, jeśli mowa o książkach z reprezentacją osób LGBT? Przede wszystkim warto zauważyć, że te publikacje z każdym miesiącem zyskują na popularności. Co więcej, książki o tematyce LGBTQ+ to nie tylko romanse i literatura Young Adult o wykluczeniu i miłości osób nieheteronormatywnych, chociaż ten nurt zdecydowanie dominuje w statystykach.
 

Najlepsze książki z motywem LGBT

Trudno jednoznacznie wskazać najlepsze książki o tematyce LGBT, ponieważ zadowolenie z lektury zależy, jak z każdą książką, od gustu czytelnika. Możemy jednak podpowiedzieć najbardziej popularne tytuły z tej kategorii. Wciąż w topkach utrzymuje się seria komiksów dla młodzieży „Heartstopper” (Alice Oseman), która nawet doczekała się ekranizacji Netflixa. Warta uwagi jest również literatura piękna i obyczajowa z motywem LGBT, m.in. „Tamte dni, tamte noce” (Andre Aciman), „Młody Mungo” (Douglas Stuart), „Pieśń o Achillesie” (Madeline Miller), „Orlando” (Virginia Woolf), „10 minut i 38 sekund na tym dziwnym świecie” (Elif Shafak), „Wierzyliśmy jak nikt” (Rebecca Makkai), „Argonauci” (Maggie Nelson), „Dziewczyna, kobieta, inna” (Bernardine Evaristo). Jeśli wrócimy do tzw. młodzieżówki i szukasz książki o queerowej dziewczynie, sięgnij po „Lesbijski przewodnik po katolickiej szkole” (Sonora Reyes). Tematykę aseksualności i aromantyczności znajdziesz w „Loveless” (Alice Oseman). Bestsellerowa brytyjska pisarka napisała również powieść o osobach trans - „I Was Born for This”. Historię transpłciowego bohatera poznasz także w książce „Felix ever After. Na zawsze Felix” i „Fanfik” (Natalia Osińska).
Całkiem od niedawna zaczęły się pojawiać również powieści o osobach niebinarnych. Warto tu wymienić tytuły takie jak „Sam Sylwester i wiele na wpół przeżytych żyć” (Maya MacGregor), „Nigdy nie będziesz szło samo” (Anouk Herman), „Wszystkiego, co najlepsze” (Mason Deaver). Czekamy także na polskie tłumaczenie książki „Blutbuch” Kim de l’ Horizon, niebinarnej osoby autorskiej, która otrzymała Deutscher Buchpreis, czyli Niemiecką Nagrodę Literacką nazywaną niemieckim Bookerem. Wiemy już, że „Księga krwi” ukaże się nakładem Wydawnictwa Literackiego.

Natomiast jeśli bliższy jest Ci gatunek literatury faktu, koniecznie zapisz tytuły takie jak: „Biblia queeru” (Jack Guinness), „Cudowne przegięcie. Reportaż o polskim dragu” (Jakub Wojtaszczyk), „Ludzie, nie ideologia” (Bartosz Żurawiecki), „Cała siła, jaką czerpię na życie. Świadectwa, relacje, pamiętniki osób LGBTQ+” (opracowanie zbiorowe), „Ciała obce. Opowieść o transpłciowości” (Paula Szewczyk), „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” (Joanna Ostrowska). Ta ostatnia publikacja znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike 2022.

To oczywiście zaledwie kilkanaście tytułów, które polecamy Twojej uwadze. Podpowiemy też, że jeśli interesujesz się książkami z reprezentacją osób LGBTQ+ i chcesz być na bieżąco z nowościami, zaglądaj często do premier i zapowiedzi wydawnictw specjalizujących się głównie w literaturze YA: We need Ya, Jaguar, Young, Moondrive, BeYa oraz Hype.
 

Kto czyta książki z reprezentacją osób LGBT?

Czy książki z motywem LGBTQ+ czytają wyłącznie osoby nieheteronormatywne i niebinarne? Okazuje się, że niekoniecznie. Przytoczmy chociażby przykład bestsellerowej, wyżej wspominanej już serii dla młodzieży Alice Oseman „Heartstopper” o pierwszej relacji miłosnej Nicka i Charliego. Po kolejne części komiksów sięgają najczęściej nastolatki, których tożsamość jeszcze się kształtuje i nie zawsze określają one siebie jako osoby homoseksualne. Jeśli wziąć pod uwagę fakt, że głos młodych w społeczeństwie ma coraz większą moc, to trzeba przyznać, że lektura książek z motywem LGBT dla młodzieży może mieć znaczny wpływ na kształtowanie ich poglądów i umocnienie postawy akceptacji dla każdego człowieka niezależnie od jego płci czy orientacji seksualnej. Takiej otwartości na różnorodność i wolność wyrażania siebie zdecydowanie często brakuje starszym pokoleniom, dla których widoczna obecność osób ze społeczności LGBTQ+ w przestrzeni publicznej może być czymś niezrozumiałym i mogą traktować ją jako dziwną modę czy chwilowy trend, a nawet mówić o osobach LGBT w kategoriach ideologii.

Trzeba więc przyznać, że lektura książek z reprezentacją osób LGBTQ+, która umożliwia poznanie sytuacji osób z tej społeczności z ich punktu widzenia, jest niezwykle potrzebna. Przyczynia się bowiem do tego, że stajemy się bardziej empatyczni, wspierający i akceptujący. Dzięki bogatemu już zbiorowi książek z kategorii literatury LGBT wzrasta też świadomość społeczna na temat różnorodności seksualnej. Kiedy jeszcze kilka – kilkanaście lat temu np. nasi znajomi ze wstydem mówili o swojej orientacji seksualnej i można było odnieść wrażenie, że społeczność osób LGBTQ+ w Polsce jest niewielka, to dziś obserwujemy zdecydowaną zmianę na plus w tym zakresie.

Podsumowując, nie ulega wątpliwości, że książki z motywem LGBT stanowią ważny głos we współczesnej literaturze, a większa świadomość przyczynia się do mniejszej dyskryminacji. Warto o tym pamiętać nie tylko w czerwcu, czyli w Miesiącu Dumy, ale w każdym dniu roku. Tym bardziej więc zachęcamy Cię do przejrzenia dostępnych aktualnie w księgarni tytuł z tej kategorii i wybrania ciekawych dla Ciebie tytułów.