Dewajtis

„Piękna opowieść o tym, co powinno być w życiu najważniejsze” . . Żmudź, XIX wiek. Po śmierci ojca Marek Czertwan dostaje pod opiekę majątek należący do rodziny Orwidów. Ma się nim zajmować aż do powrotu prawowitych właścicieli. Ta ostatnia wola ojca jest niestety nie w smak młodemu mężczyźnie, który marzył o tym, by w końcu iść na swoje i założyć rodzinę. Jednak jest on bardzo honorowym człowiekiem i zamierza dotrzymać danego ojcu słowa. Jego los odmienia się w niedługim czasie, gdy to dostaje wiadomość o odnalezieniu w Ameryce Ireny Orwid - córki zmarłego tragicznie Kazimierza. Marek pragnie czym prędzej przekazać jej majątek i wreszcie zająć się własnymi sprawami. Jednak plany swoje, a życie swoje… Mężczyzna nawet nie spodziewa się, jak młoda dziedziczka namiesza w jego życiu… . . Cóż to była za powieść! Nie znałam wcześniej tej historii, więc z wielką przyjemnością podjęłam się recenzji tego wznowionego wydania #dewajtis związanego z premierą serialu (który cały czas przede mną - najpierw książka 😉). I mimo iż to literatura z końca XIX wieku, inny styl pisania niż obecnie, nie wynudziłam się ani chwili! A wręcz przeciwnie! Powieść wciągnęła mnie od pierwszych stron! Ciekawie skonstruowana fabuła, nietuzinkowe postacie, do tego intryga i wątek miłosny w tle! Czego chcieć więcej? Może jedynie pokusiłabym się o dalsze losy bohaterów, ale to już musiałaby być całkiem inna historia 🤔 . Ja jestem zachwycona i bardzo Wam polecam! Nawet tym, którzy obejrzeli już serial! Na prawdę warto!

Do tej pory, choć znane było mi nazwisko autorki, przyznaję, że nie miałam okazji poznać żadnego jej dzieła. Stąd też nieznane mi było znaczenie tytułu "Dewajtis" jak i sama okładka wydawała się przypadkowa. A nie bez powodu dąb się na niej rozgościł. Początkowo ciężko było mi się przestawić na nieco inną budowę zdań, przez co, wolniej przewracałam kolejne strony. Ostatecznie tak mi wpadła w ucho, że i wrażenie miałam, że zaczynam mówić ichniejszą mową. "Piękna opowieść o tym co powinno być w życiu najważniejsze." Bez wątpienia jest to powieść, która otula, powieść o sprawiedliwości i niesprawiedliwości, przenosząca nas na tereny XIX-wiecznej Żmudzi. Czytając wręcz słychać szum liści dębu i plusk wody w rzece, klekotanie bocianów i dźwięki towarzyszące pracy na roli. Już od pierwszych stron zajęła mnie historia Marka, doświadczenia, których zaznał od najbliższych przejęły, podziwiałam jego stałość, cierpliwość i pokorę. Książka dostarcza nam mnóstwa emocji i refleksji. Po prostu piękna!

"A Dewajtis szumiał. Wśród liści młodych szemrało tchnienie bogini czarodziejki, a wokoło dęby wnuki kłaniały mu się pokornie... " Akcja powieści rozgrywa się na Żmudzi. Marek - nasz główny bohater - to Żmudzin, który jest dumny ze swojego pochodzenia i dla którego rodzinna ziemia jest największą wartością. To typowy tytan pracy i realista, idealnie wpisujący się w pozytywistyczne idee. W dodatku ma w sobie bardzo mocno zakorzenione poczucie obowiązku wypełnienia woli ojca, przez co gotów jest zrezygnować z własnych planów i marzeń. Jego twarda skorupa zaczyna jednak pękać, gdy na Żmudź dociera panna Irenka. Powoli, krok po kroku, udaje jej się dotrzeć do jego serca. Jeśli chcielibyśmy patrzeć na "Dewajtis" tylko przez pryzmat Marka i Irenki, to pewnie stwierdzilibyśmy: "ot, zwykła historia miłosna". Gdy jednak spojrzymy głębiej, ujrzymy piękno Żmudzi, które chciała nam przekazać autorka. Wsłuchamy się w brzmienie języka żmudzkiego, który skrzętnie nam przemycała w dialogach. Zachwycimy się żmudzkim krajobrazem. Zaprzyjaźnimy się Ragisem, który nazywany był czarodziejem i Agatą, która ewidentnie była wiejską znachorką. Odkryjemy mnóstwo ciekawych wierzeń, zwyczajów i dawno zapomnianych litewskich bóstw. Mnie w jakiś sposób ta powieść rozczuliła. Przypomniała mi o miłości o polskiego pozytywizmu I rozbudziła pragnienie powrotu do klasyki. PS Jedyne co mi przeszkadzało, to stereotypowe ukazanie Żydów.

"Dewajtis" to powrót do czasów, w których prawda, pracowitość i wytrwałość zawsze są w cenie, ludzka wdzięczność nie zna granic, a los choć przewrotny i nie działa w pośpiechu, to zawsze sprawiedliwy. Marek to mężczyzna czynu, z konkretnymi planami na przyszłość, jednak ostatnia wola ojca i wybranka serca weryfikują jego pragnienia i marzenia. Podporządkowuje się woli ojca, jest wytrwały w dążeniu do celu, słowny, pokorny, pracuje ponad miarę dla ukochanej ziemi i ludzi, na których mu zależy, ale z wszyskich przeciwności losu, które na niego spadają tworzy skorupę, w której się zamyka, ukrywa i milknie. Tylko dąb Dewajtis wysłuchuje jego myśli i pragnień. "Nie zawsze z tym się wraca, po co się idzie..." "Dewajtis" została wydana pierwszy raz w roku 1889 i mimo, że język którym pisze autorka jest piękny i poetycki, to jednak przestarzały, ale gdy już się z nim trochę oswoimy zaczynają urzekać te wszystkie archaizmy: ano, ciemięgo, com, tom, zjadłeś arbuza, zydel, czegóż, nie przeczę❤Dodatkowo w pakiecie otrzymujemy obrazowe opisy przyrody, sielski obraz wsi, gdzie ludzie cisi, spokojni i zapracowani, XIX-wieczna Żmudź, gdzie wiara w Boga nie kłóci się z przesądami i wierzeniami w pogańskie bóstwa, ludowe opowieści, tradycje i dąb Dewajtis, który widział, przeżył i wie. Z każdego słowa autorki wybrzmiewa ogromny szacunek do ludzi i ziemi oraz miłość do ojczyzny. Mimo, że historia banalna jak bajka o Kopciuszku, a bohaterowie przejaskrawieni, jednak na miarę swoich czasów, to wdzięk i urodę tamtej epoki autorka oddała znakomicie. Przeczytałam prawie za jednym posiedzeniem i z wielką przyjemnością.