Mieczysław Gębarowicz 1893-1984

W dziejach polskiej humanistyki XX w. Mieczysław Gębarowicz zajmuje miejsce szczególne, żeby nie powiedzieć wyjątkowe. Ten związany od młodości ze Lwowem badacz historii sztuki średniowiecznej, autor pierwszej polskiej jej syntezy, w okresie międzywojennym bezdyskusyjnie zaliczany do grona najwybitniejszych polskich historyków sztuki, kustosz Muzeum im. Lubomirskich i profesor tytularny Uniwersytetu Jana Kazimierza, a w czasie II wojny światowej dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, wreszcie członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności, po zakończeniu wojny potrafił zrezygnować z perspektyw dalszej kariery i zdobytych tytułów naukowych, aby w imię wierności dla swoich ideałów i poczucia odpowiedzialności za los polskich skarbów kultury narodowej pozostać w radzieckim już Lwowie na stałe. Decyzja ta radykalnie zahamowała jego dalszą karierę zawodową, ale nie przerwała jego działalności naukowej, która skierowana na inne nieco tory nabrała całkowicie nowego wymiaru i znaczenia dla polskiej nauki. Gdy dodamy, że tę aktywność naukową prowadzoną w mocno niesprzyjających warunkach uzupełniał po 1939 r. nadzwyczaj efektywną pracą na rzecz ratowania polskich dóbr kultury i pomocą udzielaną we Lwowie polskim naukowcom, otrzymamy pełny, choć skrócony obraz jego zasług dla polskiej nauki.