Rozrachunki z kontrahentami-stanowisko KSR w praktyce
Poradnik Rachunkowości Budżetowej 12/2019

Stosowanie Krajowych Standardów Rachunkowości oraz Stanowisk nie jest obligatoryjne. Jednostki sektora finansów publicznych mogą je stosować, ale nie mają takiego obowiązku. Od 2019 r. po aktualizacji KSR 7 jednostki nie muszą już przyjmować wszystkich KSR i Stanowisk. Wcześniejszy ograniczenie - brak możliwości stosowania pojedynczych, wybranych KSR i Stanowisk - powodowało, że w jednostkach tych nie uwzględniano ich na szerszą skalę. Ich przyjęcie jest jednak wskazane, ponieważ zapewniają rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji finansowej i majątkowej jednostek.

W sierpniu 2019 r. Komitet Standardów Rachunkowości wydał Stanowisko w sprawie rozrachunków z kontrahentami (uchwała nr 9/2019 r.). Reguluje ono w sposób jednolity kwestie, które wcześniej były wyjaśniane wyłącznie na gruncie tzw. praktyki rachunkowości.

Stanowisko w sprawie rozrachunków z kontrahentami weszło w życie 7 sierpnia 2019 r. W jednostkach, które przyjęły do stosowania wszystkie KSR (Stanowiska), ma ono zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2019 r., z możliwością jego wcześniejszego zastosowania.

W jednostkach, w których stosuje się tylko wybrane KSR (Stanowiska), ich kierownicy powinni przeanalizować treść tego Stanowiska i zadecydować, czy je przyjmą. Mogą je przyjąć od 1 stycznia 2019 r. albo później. Przyjęcie nowego stanowiska stanowi zmianę polityki rachunkowości jednostki. Zmiana taka musi mieć zawsze miejsce z dniem 1 stycznia roku obrotowego. W Poradniku omówiono poszczególne kwestie regulowane przez Stanowisko w sprawie rozrachunków z kontrahentami. Z Poradnika można się dowiedzieć m.in.:
- w jaki sposób postanowienia Stanowiska w sprawie rozrachunków z kontrahentami włączać do polityki rachunkowości jednostki,
- na czym polega wycena należności i zobowiązań w kwocie wymaganej/wymagającej zapłaty,
- jak wycenia się wierzytelności główne i uboczne (odsetki, kary umowne, rekompensaty na dochodzenie należności),
- jakie kursy walut należy stosować przy wycenie wierzytelności w walutach obcych dla różnych rodzajów transakcji i przy wycenie bilansowej,
- jakie są rodzaje obniżek (rabatów) w kwotach należności, w jaki sposób je stosować oraz jak je ujmować w księgach rachunkowych,
- jakie są rodzaje przedpłat na zobowiązania, w jaki sposób je stosować oraz jak je ujmować w księgach rachunkowych,
- na czym polega kompensata (potrącenie) ustawowa i umowna,
- na czym polegają umowy barterowe i zamiany,
- jak przeprowadzać uzgodnienie i weryfikację sald rozrachunków z kontrahentami,
- w jaki sposób należy ujmować rozrachunki z kontrahentami w bilansie i w "Informacji dodatkowej" do sprawozdania finansowego.

Ponadto dla poszczególnych kwestii podano, w jakim zakresie mogą je stosować różne jednostki sektora publicznego, a w jakim obowiązują w nich odmienne zasady, wynikające ze szczególnych unormowań, dotyczących prowadzenia ich gospodarki finansowej i rachunkowości.

Wszystkie zagadnienia zostały zilustrowane licznymi przykładami z działalności różnych rodzajów jednostek sektora finansów publicznych. Między innymi w treści Poradnika znalazły się odpowiedzi na pytania zadawane przez pracowników księgowości tych jednostek w mediach społecznościowych.

Dopełnieniem Poradnika jest zestaw testów kontrolnych. Za ich pomocą można samodzielnie skontrolować prawidłowość:
- ustaleń polityki rachunkowości jednostek,
- inwentaryzacji należności i zobowiązań,
- wyceny i ujmowania rozrachunków w księgach rachunkowych,
- prezentacji rozrachunków w sprawozdaniu finansowym.

Testy są przeznaczone dla pracowników komórek księgowości jednostek sektora finansów publicznych.