Zawsze będę cię strzec

Dzięki Rachel Givney mamy okazję być w centru wydarzeń, w czasach nam bardzo odległych. Mamy rok 1939, Kraków, na horyzoncie pojawia się widmo II wojny światowej. Maria, siedemnastoletnia dziewczyna, od lat zaprząta swoje myśli wspomnieniami matki, która zniknęła przed wielu laty. Ojciec dziewczyny, Dominik Karski, znany i ceniony krakowski lekarz, tajemnicę zniknięcia żony pilnie strzeże. Wszelkie rozmowy i pytania córki ucina na pniu, kończy rozmowę na ten temat i zabrania poruszać kwestie nieobecności matki w życiu córki. Gdy dziewczyna znajduje w skrytce ojca kawałek uciętego warkocza, wracają wspomnienia. I dziewczyna nie daje się zbyć, stara się na własną rękę dowiedzieć więcej o swojej rodzicielce. Czy jej się uda przedrzeć mur milczenia? Czy będzie miała na tyle odwagi, by się przeciwstawić woli ojca? Dominik stara się wychować córkę na dobrą i wartościową kobietę, która sobie kiedyś w życiu doskonale poradzi. Pragnie, aby jak najszybciej wyszła za mąż i podsuwa jej różnych kandydatów. Jednak w niej budzą się skrywane przez lat uczucia i zbliża się do chłopca, z którym w dzieciństwie się przyjaźniła. Jak się okazuje, wiele ich dzieli, zwłaszcza kwestie pochodzenia. On jest Żydem, a więc ich ewentualny związek jest skazany na niepowodzenia. Chyba, że łączy ich tak wielka miłość, która jest w stanie zlikwidować wszelkie bariery. Przekonajcie się sami, jak może się skończyć taki związek … Maria ma jeszcze jedno marzenie, podobnie jak ojciec, chce zostać lekarzem. Lecz to były czasy, gdy nie były mile widziane kobiety w tym zawodzie i za wszelką cenę starano się zniechęcić je do takich studiów. Czy bohaterka będzie miała na tyle zaparcia i wytrwałości, aby zawalczyć z tym poglądem i postępowaniem? Do ojca dziewczyny zaczyna docierać, że być może ją krzywdzi, podejmując za nią decyzję, aby matka na zawsze zniknęła z ich życia. Dokonał za nią wyboru, ale postąpił słusznie? Czy mógł się tak zachować? Teraz nie na pewności co do swojego zachowania. I będzie się starał naprawić ten błąd. Czy się uda taka refleksja? A jak na to spojrzy córka? Zawsze będę się strzec to wzruszająca powieść historyczna, ale w której tło historyczne ma na celu umiejscowienie całej fabuły, nakreślenie nam realiów życiowych tamtych czasów. Pozwala się nam zakorzenić na chwilę w czasach wojny, gdzie niepewność jutra nie dawała ludziom spokoju. W tych trudnych warunkach dorastała bohaterka, u boku wymagającego ojca, którego miłość tak bardzo zaślepiła, że nie do końca postępował właściwie. Za wszelką cenę pragnął strzec córki, ale czy ona też tego oczekiwała? Czy należała się jej prawda, nawet jak była bardzo bolesna? Autorka ukazuje dość wymowny obraz miłości rodzicielskiej, pełnej niepewności i wahania. Ale czy ta miłość może być aż tak bezgraniczna? Można postawić pytanie, czy i gdzie jest granica takiej miłości? Owszem, rodzice powinni chronić swoje dzieci, ale z umiarem, i nie kosztem zakłamania i niewiedzy. I nie powinni za dzieci podejmować wszystkich decyzji i stanowić, co jest dla nich najlepsze. Każdy ma prawo sam decydować o swoim życiu i podejmować decyzje, nawet jak są one błędne. Na błędach się człowiek uczy, otrzymuje życiowe lekcje, które na zawsze pozostają w pamięci. Cała fabuła jest przedstawiona z dwóch perspektyw czasowych, teraz, gdy Maria dorosła i podejmuje życie dorosłe, oraz wcześniej, w czasach, gdy Maria była malutka. Pozwala to spojrzeć z dystansem na całą historię i lepiej zrozumieć zachowania bohaterów, łatwiej też wytłumaczyć ich decyzje, znając pobudki, jakimi się kierowali. To wiele wyjaśnia. Autorka pięknie pisze, stylowo, z wyczuciem i taktem. Od tej powieści nie można się oderwać, jest tak piękna i wzruszająca. Pełna empatii i miłości, nie tylko rodzicielskiej, ale również między partnerami. Subtelna i delikatna, pokazuje, jak należy patrzeć na życie, na podejmowanie decyzji, uczy odpowiedzialności i wytrwałości. Jest bardzo mądra w przekazie, wskazuje, że trzeba być przygotowanym na to, że ponosi się konsekwencje swoich młodzieńczych decyzji, nawet tych nieprzemyślanych. Ale też pokazuje, jak rodzice są wiele w stanie poświęcić dla dobra swoich dzieci, aby zapewnić im lepszą i godną przyszłość. Polecam, wspaniała lektura, pełna miłości i radości, ale też i bólu i poświęcenia dla drugiej, bliskiej osoby. Skłania na refleksji i intymnej podróży w głąb własnej wewnętrznej przestrzeni. Zapraszam w taką tajemną podróż ...

Czy zgodzicie się ze mną, że ta okładka jest niesamowita i przyciąga uwagę? Moją przyciągnęła. Zaintrygował mnie również opis wydawcy. Kraków, widmo wybuchu II Wojny Światowej i tajemnica zniknięcia matki, wchodzącej właśnie w dorosłość Marii Karskiej, córki cenionego krakowskiego lekarza, który całe życie poświęcił jej i badaniom nad bakteriami – Dominika Karskiego. Wbrew pozorom nie jest to kolejna powieść stricte opisująca wydarzenia związane z poczynaniami Hitlera i nazistów tuż przed wybuchem wojny, czyli od lutego do września 1939 roku. Jeśli takiej książki szukacie, to radzę sięgnąć po inny tytuł, albowiem Rachel Givney bardziej niż na ich opisywaniu skupia uwagę na człowieka i społeczeństwo wpisane w wydarzenia historyczne. Miałam poczucie, iż autorka wplatając wątki historyczne z czasów poprzedzających II Wojnę Światową, próbuje wręcz tłumaczyć pewne kwestie, co momentami było irytujące, aczkolwiek zagranicznemu czytelnikowi, z pewnością pozwoli lepiej zrozumieć naszą historię oraz ludzkie zachowania. Swoją drogą nigdy nie zastanawiałam się nad tym, w jaki sposób Wielka Wojna, wojna z Ukraińcami, odzyskanie niepodległości, czy też wojna z bolszewikami, następujące po sobie, odbiły się na mentalności społeczeństwa, co wydarzenia te zmieniły w zbiorowej świadomości, jak wpłynęły na losy poszczególnych ludzi i sposób postrzegania przez nich świata w różnych miastach naszego kraju, w tym wypadku Krakowa, zatem udało jej się zwrócić na ten fakt uwagę i skłonić do przemyśleń. W ciekawy sposób w fabułę wpleciony został międzywojenny okres rozkwitu unikatowej mieszanki kultury żydowskiej w językach jidysz, hebrajskim i polskim w Krakowie, różnorodność klasowa, również wśród samej społeczności żydowskiej, a także narastające nastroje antysemickie w mieście. Givney wśród poruszanych tematów, szczególnie dużo uwagi poświęca dwóm. Pierwszy to EDUKACJA. Temat bardzo ważny dla nas wszystkich (a przynajmniej dla części z nas) i dziś. Choć w XXI wieku mamy dostęp do nauki i wiedzy potrzebnej do zdobycia wyższego wykształcenia oraz tytułów naukowych, to i dziś kobietom jest ciężej zdobyć pracę na stanowiskach naukowych, aczkolwiek nie jest to aż tak trudne i zawiłe, jak w okresie międzywojennym ubiegłego wieku, na przykład na wydziałach lekarskich. Że było trudne, przekonujemy się nie tylko z młodą Karską, pomimo, iż wielu studentów, asystentów, profesorów i samych lekarzy zostało wysłanych na front we wcześniejszych konfliktach, gdzie polegli, bądź z których wrócili okaleczeni, a co za tym idzie niezdolni do wykonywania pracy. Duży wpływ na ten fakt miał patriarchalny model rodziny, wedle którego kobieta była uzależniona od ojca, brata, bądź męża, ponieważ bez nich nie istniała w życiu publicznym. Według tego modelu miała zajmować się domem, rodzić dzieci, być wierną, posłuszną i pobożną. Samotna kobieta była w powszechnym przekonaniu skazana co najwyżej na głodową śmierć. Kobiety próbujące zdobyć wyższe wykształcenie od podstawowego, nie wspominając o studiach, były wyśmiewane, poniżane, uważane za pozbawione odpowiedniego poziomu inteligencji i niekompetentne. Nic dziwnego, że znajdowały się i takie, jak legendarna Nawojka, która w męskim przebraniu podjęła studia na krakowskiej akademii. Naukowej karierze kobiet stały na przeszkodzie nie tylko patriarchat, przepisy prawa czy obyczaje, często też same rodziny. Maria również początkowo nie może liczyć na wsparcie ojca, który usilnie próbuje nakłonić ją do zamążpójscia. Kiedy ta znajduje kandydata - młodego żyda Bena Rosena, przyjaciela z dzieciństwa - swymi decyzjami jeszcze bardziej komplikuje nie tylko relacje z ojcem, ale też sprawę przyjęcia na uczelnię. Tym bardziej, iż te wprowadzają ławkowe getta. Drugim tematem, jak nietrudno się domyślić jest MIŁOŚĆ. Na kartach książki otrzymujemy jej całą paletę odmian. Od miłości do tego, co nas fascynuje, przez miłość damsko - męską, po najważniejszą w całej historii Dominika i Marii Karskich - miłość rodzicielską. Tylko matka i ojciec potrafią tak kochać, że są dla dziecka zdolni do wyrzeczeń, poświęceń i wielkich czynów. Jednak czy miłość Dominika do córki, aby na pewno można nazwać miłością? Czy Karski nie myli jej z nadopiekuńczością? Czy jest zupełnie bezwarunkowym uczuciem? A może jego troska jest wyrazem dręczących go wyborów, jakie dokonał w życiu, aby ją chronić? Jakie decyzje przyjdzie podjąć im i innym bohaterom powieści, kiedy 1 września 1939 roku na Kraków spadną pierwsze bomby? Otumani ich szok? A może w atmosferze chaosu rozpoczną, jak inni mieszkańcy miasta swą wrześniową tułaczkę? Kto, kogo i przed czym będzie strzec? Druga w pisarskim dorobku australijskiej scenarzystki książka pobudza do refleksji na temat zmian zachodzących w ludziach, wyborów, jakie stoją przed kobietą w patriarchalnym i seksistowskim świecie, granicach jakie są w stanie przekroczyć ludzie, chroniąc swe sekrety, a także o dążeniu do równości, rodzinie i miłości, a wszystko to na tle nadchodzącego światowego konfliktu. Co prawda zabrakło mi w niej iskry magnetyzmu nie pozwalającego się oderwać od czytania choć na chwilę, ale warto wytrwać do końca. Samo zakończenie może okazać się zaskakujące, a mozolne odkrywanie kart wynagradzają pozostali bohaterowie, jak np.: Lolek Wojtyła, doktor Wolański, doktor Johnny Gruener, czy matka Bena – Rachel Rosen z domu Blumfeld, łączący i dodający barw losom Dominika, Marii i Bena. Najważniejsze w "Zawsze będę Cię strzec" jest to, jakie tematy porusza. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że pewne rzeczy nie zmieniają się mimo upływu czasu i rozwoju techniki od wieków. Należy o nich myśleć i dyskutować, a książka może być powodem do zapoczątkowania dyskusji.