Żebrak i mściciel

Akcja powieści “Żebrak i mściciel” rozgrywa się na przestrzeni lat, począwszy od lat trzydziestych ubiegłego wieku, przez okupację hitlerowską aż po czasy stalinizmu. Głównym bohaterem jest Bartosz Bator. Poznajemy go jako nędzarza, żebraka, nieustannie głodnego, brudnego i zziębniętego. Mężczyzna włóczy się po wsiach w poszukiwaniu pomocy. I tak pewnego dnia trafia do Nowego Świata, gdzie zostaje napadnięty. Przygarnia go małżeństwo - Antoni i Anna. Wkrótce Bator sprowadza swoją żonę, Maryśkę i szóstkę dzieci. W zamian za pracę w gospodarstwie, gospodarz oferuje im dach nad głową. W Bartoszu następuje gwałtowna przemiana. Szybko zapomina, kim był jeszcze tak niedawno, mam wrażenie, że zadziałał tutaj jakiś mechanizm wyparcia. Z każdym dniem staje się coraz bardziej pewny siebie. Kiedy znika Antoni, Bartosz zaczyna snuć plany przejęcia wszystkiego, co do niego należy. My, jako czytelnicy, obserwujemy zmianę, jaka na przestrzeni lat zachodzi w Bartoszu. Jest to człowiek otwarty na zmiany, dla którego wartości są zmienne. Przystosowuje się do panujących warunków, dla niego liczą się ci, którzy dadzą mu pieniądze i władzę. Zawsze postępuje zgodnie ze swoim bieżącym interesem. Chciał żeby inni go podziwiali, zazdrościli mu i bali się go. Uważał, że jego nędza była przypadkowa, a on sam stworzony jest do życia w luksusie. Nigdy nie identyfikował się z biedakami, a tego okresu w swoim życiu nie chciał pamiętać. Bartosz to postać, która nie wzbudza sympatii. Nie miał w sobie żadnej pokory, po trupach dążył do celu, nie zważając po drodze na tych, którzy wyciągnęli do niego pomocną dłoń. Nigdy nie okazywał żadnej wdzięczności, żył w przekonaniu, że to, co osiągnął, zawdzięcza wyłącznie sobie. Moją ciekawość wzbudziła postać Franciszka Niezgody, który był najbogatszym mieszkańcem Nowego Świata. To niezwykle tajemniczy człowiek z ciężką i smutną przeszłością. Opinie o nim wśród mieszkańców były zróżnicowane. Jedni twierdzili, że jest niebezpieczny, wyniosły i egoistyczny, z kolei drudzy uważali go za mężczyznę dobrego, wrażliwego i niezwykle pomocnego. Jaki był naprawdę i dlaczego? “Żebrak i mściciel” to niezwykle wnikliwa psychologiczna powieść o człowieku, który w bezwzględny sposób przystosowuje się do czasów, w jakich przyszło mu żyć. Ukazuje przemianę człowieka z nizin społecznych, który za wszelką cenę chce stać się kimś ważnym. Historia ta skłania do refleksji, przede wszystkim nad moralnością i etyką.

W książkach zwracam uwagę na skrajności, ponieważ zapamiętuję pozycje w pewnym stopniu kontrowersyjne, występujące w sprzeczności z cechami, które są mi bliskie. Wybieram dzieła, które potem kocham lub nienawidzę, wszystkie je szanuję, ponieważ wywołują u mnie silne emocje i należą do pamiętnych. „Żebraki mściciel” to książka długa, przypomina mi trylogię Henryka Sienkiewicza, która początkowo przeraża swoją objętością, a potem żałujesz, że tak prędko się kończy, ponieważ tęskno ci do postaci, wydarzeń, tła powieści. Wraz z dzisiaj recenzowaną książką, chce mi się krzyczeć – tak nie wolno, hańba! Wydaje się, że to najlepsza dla niej rekomendacja, ponieważ aż kotłuje, wije i ściska wewnątrz, kiedy odkrywasz kolejne sensacyjne, czy wręcz skandaliczne wątki tej – dla mnie wielkiej – literatury. Trudno wybrać książkę debiutanta, ponieważ nikt jej nie rekomenduje, a przecież zakup w ciemno związany jest z ryzykiem chybionej inwestycji i wyrzuconego w błoto pieniądza, za który można obdarować swoich bliskich. Stąd potrzeba, żeby wam polecić! Porusza przede wszystkim stylem – autor pisze pięknym językiem, nie przegadanym, ale jednak kwiecistym i bogatym w słowo; dla mnie – prawdziwie polskim, jak za dawnych lat. Kiedy czytałem, miałem wrażenie, że tutaj wszystko jest poukładane i konstrukcja powieści jest perfekcyjna – czułem harmonię miejsca, czasu i relacji przyczynowo-skutkowych, które zapewniają ewolucję postaci, tworzą dynamikę wydarzeń. Zachęca do lektury i tło historyczne, ponieważ kolejna wojna wisi w powietrzu… Intryguje również kultura społeczna, ponieważ przedwojenne rolnictwo i dwory zamożnych właścicieli odeszły w niebyt, zniszczone wojną. Obecnie życie zdominował przemysł nowoczesnych technologii, oparty na wiedzy i globalnej komunikacji, chociaż ciągle dobrze jest pokazać się w „doborowym towarzystwie”, Nie zmienia się jedno, ciągle liczy się kasa! Majętność to wpływy, a to władza! Książka wytyka ludzi, których obecnie nazywa się snobami, nowobogackimi, celebrytami, młodymi wilkami, korpoludkami, czy też szczurami w wyścigu. W dobie wielkich korporacji i zamkniętych osiedli mieszkaniowych, w których ryzykowne postępowanie i tupet bywają ważniejsze od dobrych manier i doświadczenia pracownika- sąsiada- człowieka, postępowanie bohatera pozostaje aktualne. Uniwersalna jest wymowa powieści. Skłania do refleksji odnośnie wdzięczności i lojalności, pierwotnych instynktów skonfrontowanych z byciem społecznym, humanitarnym – drapieżnik zje mysz, nawet jeśli ta przegryzie siatkę uwalniając kota z niewoli. Człowiek wilkiem, „homo homini lupus est”, bo to tylko kwestia zapłaty? Mam nadzieję, że się mylę… Sprawiedliwość, boska dla wierzących, ale co z ziemską, ponieważ jesteśmy tu i teraz! W konflikcie pozostaje nawet spojrzenie biblijne, zależne od czasu – wykuwanie oka i wybijanie zęba w imię bilansu zysków i strat, a może nastawienie drugiego policzka, jak w Nowym Testamencie. Czy dobra nowina do końca przyjęła się w naszych sercach i umysłach…, czy jesteśmy gotowi na takie poświęcenie? Książka porwała mnie, jak morskie fale biorą kraby spacerujące po plaży podczas przypływu. Poruszyła myśli, ponieważ zacząłem zastanawiać się nad sensem bycia odpowiedzialnym, stanowczym, odważnym, cierpliwym, opiekuńczym, sprawiedliwym, generalnie dobrym, ale też spocząłem nad ich przeciwnościami. Czy każdy z nas ma swoją wersję prawdy, formę dobroci – dla swoich! Społeczeństwo to wspólnota podziału zadań i nagradzania (karania), z czym bywa różnie…, niestety. Polecam, mnie nie wystarcza, ale nie wiem, co więcej napisać.

"Żebrak i Mściciel" to niezwykle wciągająca powieść, która mnie poruszyła i zafascynowała. Czułam się jak w wirze emocji i nie mogłam się oderwać od losów głównego bohatera. Ta książka doskonale ukazuje skomplikowane wybory moralne i prowokuje do głębszej refleksji nad kondycją człowieka.

Niezwykła podróż przez mroczne zakamarki ludzkiej duszy. Autentyczność i głębia przedstawionych postaci oraz wciągająca fabuła sprawiają, że nie mogłem oderwać się od tej książki. Wojciech Tut Chechliński porusza ważne tematy moralne i społeczne, skłaniając do refleksji nad naturą człowieka. To literackie arcydzieło, które z pewnością pozostawi trwałe wrażenie.