Zakochani w książkach – najciekawsze książki o miłości

“Patrzył na nią jak człowiek, który zerwał kwiat i w zwiędłym kwiecie z trudem rozpoznaje to piękno, dla którego zerwał go i zniszczył.”

Niepodważalnie okręt flagowy wszelkich romantycznych opowieści literackich. Choć może lepiej byłoby powiedzieć – najciekawszych opowieści. Czy historia ta jest piękna, to inne pytanie. Jest to historia tragiczna, o uczuciu, które ten tragizm usprawiedliwia i jednocześnie wzmacnia jego moc. Nie bez powodu książka doczekała się kilkunastu adaptacji filmowych – tołstojowska fabuła i silna psychologizacja postaci czynią z “Anny Kareniny” doskonały materiał scenopisarski.

Rzecz dotyczy trzech rodzin rosyjskiej szlachty, których członkowie uwikłali się w romantyczne uczucia. Darzą się nimi, bez wzajemności, potajemnie, powściągliwie – ale jak długo ta napięta nić może wytrzymać? To musi wreszcie pęknąć...

“(...) szczę­ście nasze za­wsze w pew­nej mie­rze za­le­ży od zbie­gu oko­licz­no­ści.”

“Świat uczynił go rozrzutnym i próżnym. Rozrzutność i próżność uczyniły go zimnym i samolubnym. Próżność doprowadziła go do prawdziwego uczucia, które z kolei musiał poświęcić na ołtarzu rozrzutności.”

Jane Austen kojarzona może być głównie z “Dumą i uprzedzeniem”, ale dziś przychodzi mi do głowy inna powieść tej autorki. “Rozważna i romantyczna” to opowieść o dwóch siostrach, które tak od siebie różne mierzą się z podobnymi rozterkami. Eleonora i Marianna uosabiają tytułowe rozwagę i romantyzm – w obliczu tych dwóch postaw będą mierzyć się z namiętnościami i uczuciami. Każdego fana “Dumy i uprzedzenia” zachęcam całym sercem do zapoznania się również z “Rozważną i romantyczną”.

“Odwróciła się i ruszyła z powrotem do domu przez rozmokłe pola, zwijając po drodze włosy w węzeł. (...) zobaczył, że idąc prostuje z wolna szczupłe ramiona. Gest ten ugodził go w serce boleśniej od wszystkich jej słów.”

Książka, której czytanie może niemal zasmucić refleksją, że starania bywają daremne. Wierność, której dochowuje się w pragnieniu i pragnienie czyjeś – równie zresztą wierne – które się odrzuca w imię prawdy. Margaret Mitchell zachwyca barwnymi i niespiesznymi opisami miejsc, postaci, uczuć, charakterów. Jest to jedna z tych powieści, które można (a być może nawet należy?) czytać po raz kolejny i kolejny, by obserwować, jak sami się zmieniamy. Spór wśród czytelników o to, jak postępowała Scarlett nadal jest żywy, choć od napisania powieści minęło już tak wiele czasu. Niektórzy twierdzą “dziś jestem starszy, dziś ją rozumiem”. Dyskusję pozostawiam otwartą – zapraszam, by przekonać się samemu.

“Spędzasz całe swoje życie w labiryncie, zastanawiając się, jak któregoś dnia z niego uciekniesz i jakie niesamowite to będzie uczucie, wmawiając sobie, że przyszłość pomaga ci przetrwać, ale nigdy tego nie robisz. Wykorzystujesz przyszłość, aby uciec od teraźniejszości.”

Mimo upływu czasu “Szukając Alaski” wciąż pozostaje jedną z moich ulubionych książek. Ma ona niezwykły nastrój - jest w niej taka niepowtarzalna szczerość nastoletniości. Książka wrażliwie i z humorem opisuje pierwsze zauroczenie, miłość i przygody. Wszelkie te pierwsze razy miłości, które prowadzą jedynie do refleksji, że nic nie jest takie, jakie sądziliśmy, że będzie. Wszystko bowiem ostatecznie mieści się w tym jednym pytaniu: jak wydostać się z tego labiryntu cierpienia?

“I przysięgam, w tamtej chwili byliśmy nieskończonością.”

“Akceptujemy tylko taką miłość, na jaką w naszym mniemaniu zasługujemy.”

Tytuł znany w polskojęzycznej wersji jako “Charlie”. Polska wersja zdaje się korespondować z tą oryginalną – Charlie to imię głównego bohatera, użyte przez tłumacza jak synonim angielskiego tytułu, który rozumieć można jako “przywilej bycia tym, który podpiera ściany”. Jest to tłumaczenie bardzo dosłowne, ale jednocześnie, moim zdaniem, całkiem adekwatne. “The perks of being a wallflower” to niełatwa (dla nastoletniego czytelnika) opowieść o dorastaniu w obliczu traum, o kochaniu w obliczu tego, co było i o życiu w nieustannej obawie o to, co stanie się za moment. To historia nieśmiałej duszy, która nie nadąża za światem – pragnie iść wolniej, ale życie pędzi i nie zatrzymuje się przecież dla nikogo. Rzecz dosyć smutna, ale skłaniająca do rozmyślań i dająca młodemu człowiekowi poczucie wolności. To jedna z tych książek, które urzekają same w sobie – poprzez swój niesamowity klimat i nastrojowość.

“W oślepiającym błysku pojawia się rozdzierający ból i przenika mnie przez jeden moment, milczący krzyk poranionego ciała. Pierwszy raz czuję jak niewyobrażalnym cierpieniem będzie pozostanie.”

Dwuczęściowa opowieść o dziewczynie, której życie rozsypało się na kawałki i stanęło pod znakiem zapytania i o chłopaku, któremu nie stało się nic, poza tym, że musi zmierzyć się z możliwością jej zniknięcia. Mia jest jedyną, która przeżyła wypadek samochodowy. Cała jej rodzina nie żyje – a ona? Będąc w stanie zawieszenia między życiem a śmiercią wspomina chwile z bliskimi, analizując przy tym kruchość człowieka i zastanawiając się, czy jest jeszcze po co żyć, jeśli wszyscy, których kochała odeszli. Wszyscy – z wyjątkiem Adama. Ten stoi pod drzwiami sali operacyjnej czekając z gitarą w ręku, aby zaśpiewać jej piosenkę, której obiecywał nigdy nie pisać – pisze bowiem piosenki tylko o tym, co utracił.

Choć powyższy opis fabuły brzmi może dosyć banalnie – bo może fabuła jest banalna? – to książka urzeka rozbudowaną psychologizacją postaci, opisami rodzinnego życia i przejmującym poczuciem straty. Miłość jednak rozbrzmiewa w tej książce. Obecna jest na każdej stronie i nie daje o sobie zapomnieć – czasem boli, a czasem śmieszy. Nieprzerwanie trwa.

“Coś Ty zrobił, Jeremi, zostawiłeś mnie samą w pustym mieście, w którym pełno jest tylko Twojej nieobecności. Żeby Warszawę doprowadzić do takiego stanu, to tylko Ty potrafisz.”

Zbiór listów Agnieszki Osieckiej i Jeremiego Przybory – autentycznie zakochanych i w swoim uczuciu zaplątanych. Nigdy chyba nie zakończy się dyskusja o tym, czy to dobrze, że po śmierci czyjaś prywatność zostaje wyciągana z szuflady i udostępniana światu. Sądzę jednak, że w tym przypadku odpowiedź może być tylko jedna – nie tyle “dobrze”, co nawet “na szczęście”! Na szczęście możemy czytać o miłości tych genialnych literatów, jak wypisują do siebie wzajemnie swoje emocje, uczucia i rozterki. Agnieszka Osiecka znana jest z niezwykle wrażliwego uzmysłowienia artystycznego – nie zabraknie tego i tutaj. Prostota zawarta w urzekającym języku i najgłębsze myśli wyrażone w słowach codzienności.

“Tym­cza­sem Sta­szek przy­no­si Ma­rii de­li­cje i tu­li­pa­ny. Ona gła­ska go po gło­wie i po raz ko­lej­ny gra jego ulu­bio­ny frag­ment “Ma­rze­nia Schu­man­na”, i za­wsze od nowa się cie­szy, że tak mu się po­do­ba.”

Tutaj coś dla tych, którym się zdaje, że wszystko już za nimi. Nigdy nie jest za późno, aby otworzyć swoje serce dla kogoś innego. Tak wiele pisze się o pierwszych miłościach, a tak niewiele o tych ostatnich – nieraz dużo piękniejszych, właśnie dzięki swojej ostateczności. “Krótko i szczęśliwie” bawi i wzrusza, ale przede wszystkim daje nadzieję. Książka uświadamia też, że nie trzeba się spieszyć – to nie tak, że po przekroczeniu pewnego wieku zostaniemy wykreśleni z rejestru. Zdarzyć może się wszystko, nie wiemy (i niech nam się nie zdaje, że możemy wiedzieć) kiedy przyjdzie odpowiednia pora.

“- No tak. Z miłości. To współczuję. Jak miłość się skończy, zostaniesz z niczym - mówi na odchodnym. Nie zdążam zaprzeczyć. Dziewięć lat później przekonam się, że miała rację.”

Podobnie jak poprzedni tytuł, ten również jest autorstwa Agaty Romaniuk. Obie książki, co warto zaznaczyć, są dosyć specyficzne. Nie czyta się ich do końca jak reportażu ani nawet jak wspomnień. Literacko być może nie są w żaden sposób szczególne i nie są to też pozycje, które usatysfakcjonują kogoś, kto się w literaturze faktu zaczytuje. Są to natomiast książki, od których warto zacząć swoją przygodę z reportażem. Pisane są lekko, niektórzy twierdzą, że to takie książki na jeden wieczór.

“Z miłości? To współczuję” to opowieść o związkach w Omanie. Nie tylko o aranżowanych małżeństwach i trudnej sytuacji kobiet (choć kobieca perspektywa zdaje się przeważać w narracji), ale również o tym, co dzieje się za zamkniętymi drzwiami. Jakie umowy zachodzą między małżonkami i ile kosztuje wolność w małżeństwie wziętym dla zasady, a nie z miłości. Miłość jednak zawodzi – jak twierdzą Omańczycy – a zasady są wieczne i dlatego można pokładać w nich ufność.